e-Recepta, czyli korzyści dla lekarza, farmaceuty i pacjenta

Elektroniczna recepta jako część projektu P1 to jeden z najbardziej wyczekiwanych elementów informatyzacji polskiej służby zdrowia, zarówno przez farmaceutów, jak i przez lekarzy. W przypadku tych drugich, wprowadzenie do powszechnego obiegu e-Recepty będzie stanowiło kolejny krok w kierunku elektronicznej dokumentacji medycznej, która ma zadanie usprawnić proces obsługi pacjenta oraz znacząco podnieść jej jakość. Głównym założeniem e-Recepty jest optymalizacja procesu wymiany informacji o przepisanych lekach oraz usprawnienie pracy osób uczestniczących w procesie jej obiegu. O tym, jakie korzyści niesie ze sobą wdrożenie elektronicznej recepty oraz w jaki sposób będzie ona przekazywana pacjentowi, dowiecie się Państwo z niniejszego artykułu.

Czym jest projekt P1?

Projekt P1 (którego pełna nazwa to Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania zasobów cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych) zakłada wdrożenie rozwiązań informatycznych, których głównym zadaniem jest m.in. usprawnienie działań i procesów związanych z planowaniem i realizacją świadczeń zdrowotnych w podmiotach leczniczych. Długofalowy program rozwoju projektu P1 zakłada wdrożenie wielu podsystemów i aplikacji umożliwiających dostęp do usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną, w tym m.in.: e-Recepty, e-Skierowania, e-Zwolnienia, Internetowego Konta Pacjenta itd. Jednym z głównych celów projektu P1 jest zapewnienie monitoringu oraz sprawozdawczości realizacji usług zdrowotnych, w tym również dostępu do informacji o udzielanych świadczeniach, dzięki czemu możliwe będzie tworzenie, gromadzenie i analiza informacji o zdarzeniach medycznych. W kontekście e-Recepty system P1 odpowiada m.in. za:

• gromadzenie informacji o aktualnym statusie recepty i postępie jej realizacji (np. dokument anulowania e-Recepty / dokument realizacji e-Recepty),
• weryfikację poszczególnych dokumentów dotyczących e-Recepty, pod kątem ich poprawności technicznej oraz formalnej.

Czym jest elektroniczna recepta (e-Recepta)?

e-Recepta to elektroniczny odpowiednik papierowej recepty, którego zadaniem jest ułatwienie przepływu informacji o lekach oraz zrealizowanych receptach (dokument elektroniczny docelowo całkowicie zastąpi recepty wystawiane na papierze). Głównym założeniem e-Recepty jest przekazywanie elektronicznego zapisu informacji o recepcie za pomocą systemu informatycznego w sposób automatyczny, z jednostki medycznej do apteki oraz do instytucji refundującej określony lek (Narodowy Fundusz Zdrowia). Do najważniejszych informacji przekazywanych w e-Recepcie zaliczyć należy m.in.:

• dane pacjenta,
• dane podmiotu, w którym wystawiono receptę,
• informacje dotyczące lekarza, który przepisał lek,
• dane dotyczące przepisanego leku,
• sposób dawkowania leku,
• informacje na temat odpłatności leku i poziomu refundacji.

Do dwóch najważniejszych różnic pomiędzy receptą tradycyjną (papierową), a e-Receptą zaliczyć należy to, że na elektronicznej recepcie każdy lek będzie w rzeczywistości stanowił osobą receptę, a numerowanie elektronicznych recept odbywać się będzie poprzez systemy świadczeniodawców (zniknie konieczność pobierania zakresów numeracji z NFZ).

Jakie korzyści oferuje e-Recepta?

Z wprowadzeniem e-Recepty związanych jest wiele korzyści, dla wszystkich podmiotów uczestniczących w procesie jej obiegu, począwszy od czynności wystawienia recepty (przez personel medyczny), jej realizacji (przez pacjenta i farmaceutę) na monitoringu i kontroli całego procesu kończąc (analiza danych przez instytucję refundującą określone leki).

Korzyści dla pracowników medycznych i placówek:

• uproszczenie procesu wystawiania recept – wystawienie e-Recepty wyeliminuje czynność wypisywania recepty w postaci papierowej,
• optymalizacja czasu pracy lekarza – ułatwienia w procesie wystawiania e-Recepty dzięki:
  • szybkiemu wyszukiwaniu leków i ich zamienników w bazie,
  • podpowiedziom o interakcjach,
  • możliwości ponawiania recept z historii,
• poprawa czytelności recept – rozwiązanie problemu zwrotów recept wynikających z ich nieczytelności.

Korzyści dla pacjentów:

• oszczędność czasu pacjenta – wyeliminowanie problemu z realizacją recepty w aptece, z uwagi na nieczytelność recepty,
• zwiększenie bezpieczeństwa pacjenta – ograniczenie możliwości wydania nieprawidłowego leku (farmaceuta nie będzie miał wątpliwości, jaki lek został przepisany pacjentowi),
• łatwość w realizacji recept w aptekach – przepisane na elektronicznej recepcie leki będzie można realizować w różnych aptekach (np. w sytuacji, jeśli w aptece zabraknie danego leku, pacjent nie będzie zobligowany do oczekiwania na odpis recepty),
• zwiększenie jakości leczenia i lepsza koordynacja procesu leczenia – elektroniczne recepty będą zapisywane w Internetowym Koncie Pacjenta (IKP), a lekarz (za zgodą pacjenta) będzie mógł podejrzeć historię przepisywanych i stosowanych przez pacjenta leków, np. w celu wyeliminowania ryzyka pomyłek w procesie ich aplikacji.

Korzyści dla farmaceutów:

• szybkość i łatwość wdrożenia elektronicznych recept, z uwagi na wysoki poziom skomputeryzowania większości aptek,
• zagwarantowana pełna czytelność i wiarygodność recepty – wyeliminowanie problemu fałszowania i nieczytelności recept (np. zmniejszenie ryzyka błędu podczas odczytywania recepty i wydania nieodpowiednich leków dla pacjenta),
• uproszczenie procesu realizacji recept w aptece – pobranie recepty z systemu centralnego do systemu wdrożonego w każdej aptece np. w celu sprawdzenia dostępności poszczególnych leków i realizacji recepty,
• optymalizacja czasu pracy farmaceutów – wyeliminowanie konieczności wystawiania odpisów recept (możliwość wykupienia leku wypisanego na danej recepcie w innej aptece bez potrzeby tworzenie jej odpisu).

Korzyści dla systemu opieki zdrowotnej:

• ułatwienia kontroli ordynacji lekarskiej i obrotu leków refundowanych (uszczelnienie systemu),
• dostarczenie informacji o tym, czy pacjent zastosował się do zaleceń i wykupił zaordynowane leki,
• ułatwienia w analizie danych dotyczących obrotu i refundacji leków poprzez dostęp do danych o przepisywanych i realizowanych receptach (np. śledzenie trendów i stanu zdrowia pacjentów) oraz jakości zastosowanego leczenia.

W jaki sposób e-Recepta będzie przekazywana pacjentowi?

e-Recepta może być przekazana pacjentowi w kilku formach – jako e-mail, SMS oraz jako wydruk informacyjny (z wydruku informacyjnego mogli korzystać pacjenci w Siedlcach i Skierniewicach podczas programu pilotażowego). Każda z ww. form będzie zawierała kody kreskowe recepty (zbiorczej oraz konkretnej e-Recepty) oraz kod dostępowy, który w połączeniu z numerem PESEL pacjenta umożliwi realizację recepty w aptece. Poszczególne formy przekazywania elektronicznej recepty mają być wprowadzane stopniowo, tak by nie nakładać na pacjentów (szczególnie na osoby starsze) obowiązku korzystania wyłącznie z e-mail-a lub SMS-a (warunkiem otrzymania e-Recepty w formie SMS-a lub e-maila jest posiadanie Internetowego Konta Pacjenta wraz z oznaczeniem, że pacjent chce otrzymywać e-Receptę drogą elektroniczną). Tym samym, wprowadzenie elektronicznej recepty nie oznacza, całkowitej rezygnacji z jej papierowych odpowiedników – przynajmniej w przejściowym okresie funkcjonowania tego rozwiązania. Poniżej zaprezentowano przykładowy wydruk informacyjny elektronicznej recepty, z oznaczeniem jej poszczególnych elementów (źródło grafiki: Centrum e-Zdrowia.

Poniżej plakat informacyjny opublikowany przez Centrum e-Zdrowia (CeZ) obrazujący sposób działania e-Recept (źródło grafiki: NFZ Łódź).

Co dalej z e-Receptą?

12 września 2018 r. zakończony został pilotażowy program e-Recepty (prowadzony od kwietnia br. roku m.in. w Siedlcach i Skierniewicach), w którym wzięło udział blisko 60 aptek, a około 70 lekarzy wystawiało elektroniczne recepty. Z programu skorzystało ponad 5 tysięcy pacjentów, dla których łącznie wystawiono około 24 tysiące elektronicznych recept. Kolejne etapy pilotażu zakładają wdrożenie e-Recepty w kolejnych miastach, przy czym zmiany mają być wprowadzane stopniowo, zapewniając określonym podmiotom okres przejściowy i dając im czas na dostosowanie technologiczne oraz ukierunkowując lekarzy, farmaceutów i pacjentów na nowe rozwiązanie.

Założenia planu na rok 2019 mówią m.in. o możliwość realizacji elektronicznej recepty w aptekach na terenie całego kraju oraz odnotowanie w systemie P1 każdej zrealizowanej recepty (zarówno elektronicznej, jak i papierowej).

Z ważnych terminów, które na pewno warto zapamiętać, jest dzień 1 stycznia 2020 r., który na chwilę obecną (październik 2018 r.) wyznaczono jako ostateczny termin wdrożenia e-Recepty na terenie całego kraju (po tej dacie lekarz będzie miał obowiązek wystawiania recept wyłącznie w postaci elektronicznej).

e-Recepta w systemie Mediporta

Przeprowadzone prace związane z wdrożeniem elektronicznych recept w systemie Mediporta umożliwiają realizację pełnego procesu wystawienia e-Recepty oraz wysłania dokumentu anulacji w przypadku pomyłki. Tym samym wszystkie placówki i gabinety medyczne zainteresowane korzystaniem z e-Recepty w systemie Mediporta, prosimy o przesłanie zgłoszenia na adres pomoc@mediporta.pl.

Jako dostawca oprogramowania dla przychodni szczegółowo przyglądamy się realizacji założeń projektu P1 oraz zadeklarowanych terminów związanych z wprowadzaniem poszczególnych rozwiązań. O kolejnych, zrealizowanych funkcjach systemu Mediporta wynikających z realizacji projektu P1 będziemy informowali Państwa na bieżąco.

Podsumowanie

Nie ma wątpliwości, że wprowadzenie e-Recepty w dużym stopniu usprawni procesy związane z obsługą recept, począwszy od ich wystawienia w placówce medycznej, poprzez realizację recepty w aptece, na sprawozdawaniu i analizie informacji o lekach w kończąc. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że wdrożenie e-Recepty pozwoli nam w przyszłości całkowicie zapomnieć o jej papierowym odpowiedniku. Na chwilę obecną prognozy są bardzo optymistyczne, czego potwierdzeniem może być m.in. przegląd przeprowadzony przez Centum e-Zdrowia, który potwierdził, że realizowane w ramach polskiego pilotażu e-Recepty rozwiązania i funkcje oraz wynikające z nich korzyści, pokrywają się z korzyściami w innych państwach korzystających z elektronicznej recepty (np. Chorwacja, Estonia, Szwecja, Dania). Na koniec warto jeszcze dodać, że jednym z ważniejszych wyzwań związanych z wprowadzeniem elektronicznej recepty oraz innych podsystemów i aplikacji projektu P1, będzie przeprowadzenie szerokiej kampanii informacyjnej, dotyczącej wdrażanych i planowanych zmian oraz zalet i korzyści poszczególnych rozwiązań.